“Dit kan niet waar zijn” het boek van Joris Luyendijk, waar aan de hand van gesprekken met insiders een verbijsterende blik wordt geworpen op het financiële systeem, zou onder dezelfde titel geschreven kunnen worden over het wel en wee van het geestelijke gezondheidszorg systeem. Gesprekken die ik de afgelopen jaren met cliënten, collega’s, beleidsmedewerkers, huisartsen, wetenschappers en vertegenwoordigers van zorgverzekeraars heb gevoerd, roepen bij mij dezelfde verbijstering op. Dit kan niet waar zijn, niemand wil het zo en toch krijgen we het niet veranderd.

Ik zie collega’s die besluiten niet meer mee te doen en te stoppen of zo veel als mogelijk buiten dit systeem gaan werken. Ik begrijp dat volledig. Als hulpverlener wil je hoogwaardige kwaliteit leveren, die paradoxaal genoeg door de zogenaamde ‘kwaliteits’-eisen van ons huidige systeem ondermijnd of onmogelijk gemaakt worden. Veel van de cliënten die ik zie, kunnen het zich echter niet permitteren om buiten het huidige zorgsysteem hulp te zoeken. Ik wil hen niet in de steek laten.

Ik probeer een eilandje van menselijke hulpverlening te creëren en probeer dapper stand te houden in de tsunami’s van protocollen, standaarden (one size fits none), richtlijnen, kwaliteitsstatuten, gebakken wetenschappelijke lucht, registraties en verenigingen voor bepaalde vormen van therapie (tribalisme).

Het kan toch niet waar zijn dat je als cliënt met ernstige problemen van hot naar her wordt verwezen, als een hete aardappel naar de wachtlijst van een volgend ‘expertisecentrum’ wordt doorgeven en je uiteindelijk na heel lang wachten soms nog steeds geen steek verder bent gekomen.

Of na langdurige diagnostische vragenlijstsessies met verschillende labels en de boodschap dat het inderdaad ernstige problemen zijn naar de huisarts teruggestuurd wordt. De problemen zijn dan helaas te ernstig voor de hoogspecialistische nauwe hokjes.

Probeert u het vooral later nog eens als u beter bent…

Ga terug naar start, u ontvangt voorlopig nog geen behandeling, terug bij af.

Het kan toch niet waar zijn dat als je iemand gedurende een traject leert kennen en samen tot een goed onderbouwd plan komt om een bepaalde vorm van therapie of training te gaan volgen, de instelling waar ze dit bieden vindt dat er eerst bij hen een soortgelijk traject moet plaatsvinden als wat net doorlopen is. Zogenaamd omdat daarmee de verbinding tussen de basis- en specialistische ggz beter wordt…

Ga terug naar start, u ontvangt voorlopig nog geen behandeling.

Dat is geen verbinding, dat is disconnectie. Zelfs bij de Ikea hoef je tegenwoordig niet meer de hele winkel door als je al precies weet wat je nodig hebt.

Het kan toch ook niet waar zijn dat we als veld zo blijven fixeren op DSM classificaties en specifieke technieken, terwijl de wetenschap laat zien dat de uitkomst van psychologische behandelingen voor het overgrote deel door de cliënt(factoren) wordt bepaald. Hoe kan het ook anders? Het zijn cliënten die er iets mee moeten kunnen. Ook therapeutfactoren, relationele factoren, context, non-specifieke factoren en ja, ook specifieke factoren spelen een rol. Ook dat is een disconnectie in de GGZ: de belangrijkste actoren (de cliënt, de therapeut en hun connectie, relatie) worden stelselmatig genegeerd.

Dus, zullen we samen gaan bouwen aan een nieuwe, sprankelende en menswaardige GGZ?